7 Kasım 2011 Pazartesi
VEKİLLİKTEN ÇEKİLME HALİNDE VEKİLLİK GÖREVİNİN DEVAMI SÜRESİNİN HMK VE AVUKATLIK KANUNUNDA FARKLI DÜZENLENMESİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
1136 Sayılı Avukatlık Kanununun Avukatın Vekaletten Çekilmesi başlıklı 41. maddesi, “Belli bir işi takipten veya savunmadan isteği ile çekilen avukatın o işe ait vekalet görevi, durumu müvekkiline tebliğinden itibaren onbeş gün süre ile devam eder…” hükmüne yer vermektedir. Aynı konunun düzenlendiği 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Vekilin İstifası[1] başlıklı 82/1. maddesi ise, “İstifa eden vekilin vekâlet görevi, istifanın müvekkiline tebliğinden itibaren iki hafta süreyle devam eder.” hükmüne yer vermektedir.[2] Aynı konunun düzenlendiği 2 kanunun çelişmesi nedeniyle avukatın vekâletten çekilmesi halinde vekillik görevinin ne kadar süreceğinin hukuksal yorum ilkeleri ile belirlenmesi gerekmektedir.
6100 Sayılı Kanun hukuk mahkemelerinin usul işlemleri ile hakemlerin çalışma usulünü düzenleyen bir kanundur. Bu nedenle anılan konularda özel ve yeni kanun olduğu için avukatın vekillikten çekilme süresinin de 6100 Sayılı Kanuna göre belirlenmesi gerekmektedir. Yani sulh hukuk, asliye hukuk, iş mahkemesi, ticaret mahkemesi, aile mahkemesi, tüketici mahkemesi, kadastro mahkemesi, Yargıtay hukuk daireleri, Yargıtay hukuk genel kurulu gibi organlarının 6100 Sayılı Kanun uyarınca yürüttüğü hukuksal süreçlerde avukatın vekâletten çekilmesi halinde vekillik görevinin ne kadar süreceği anılan kanunun 82 maddesine göre belirlenecektir.
Ayrıca 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu gibi belli konularda 6100 Sayılı Kanuna atıf yapan kanunlara ilişkin uyuşmazlıklarda da avukatın vekillikten çekilme süresinin 6100 Sayılı Kanuna göre belirlenmesi gerekmektedir. Çünkü 2577 Sayılı Kanununun 31. maddesi uyarınca 2577 sayılı kanunda hüküm bulunmayan hususlarda tarafların vekillerine ilişkin işlemlerde Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümleri uygulanmak zorundadır.[3] 2577 Sayılı Kanun idare ve vergi mahkemeleri ile bölge idare ve vergi mahkemeleri ile Danıştay dairelerinin usul kanunu olduğu için anılan yargı organlarında da avukatın vekâletten çekilmesi halinde vekillik görevinin ne kadar süreceği anılan kanunun 82 maddesine göre belirlenecektir.
Ancak 6100 Sayılı Kanunda düzenlenmeyen, 6100 Sayılı Kanuna veya mülga 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na atıf yapmayan hukuksal süreçlerde 6100 Sayılı Kanunun uygulanması mümkün değildir. Çünkü Avukatlık Kanunu madde 41’deki düzenleme genel düzenleme, 6100 Sayılı Kanun madde 82’deki düzenleme ise istisnadır. İstisnaların uygulama alanının yorum yoluyla genişletilmesi mümkün değildir. İstisnaların dar yorumlanması genel bir hukuk ilkesidir. Kaldı ki 6100 Sayılı Kanunun kapsamı kanun düzenlediği konular ile 6100 Sayılı Kanuna veya mülga 1086 Sayılı Kanuna atıf yapan kanunlarla sınırlıdır. Bu nedenle 6100 Sayılı Kanun ile 1086 Sayılı Kanuna atıf yapmayan veya avukatın vekillikten çekilme süresine ilişkin kurala yer vermeyen hukuksal süreçlerde, avukatın vekillikten çekilme süresinin genel hüküm olan 1136 Sayılı Kanuna göre belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, ceza mahkemeleri, Yargıtay’ın ceza daireleri, ceza genel kurulu, tüketici hakem heyeti, baro disiplin ve yönetim kurulları, her türlü idari başvuru, kamu kurum ve kuruluşlarının disiplin kurullarında yürütülen hukuksal süreçlerde avukatın vekillikten çekilme süresi 1136 Sayılı Kanunun 41. maddesine göre belirlenmelidir.
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda ise karma uygulama yapılacaktır. Çünkü konunun düzenlendiği 6216 Sayılı Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunun 49/7. maddesi uyarınca bireysel başvuruların incelenmesinde, 6216 Sayılı Kanun ve İçtüzükte hüküm bulunmayan hâllerde ilgili usul kanunlarının bireysel başvurunun niteliğine uygun hükümleri uygulanacaktır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruya konu uyuşmazlık hukuk mahkemeleri veya idari yargı mercileri tarafından verilen bir karardan kaynaklanıyorsa süre 6100 Sayılı Kanuna göre, ceza mahkemeleri tarafından verilen bir karardan kaynaklanıyorsa süre 1136 sayılı Kanuna göre belirlenecektir. Ayrıca Anayasa Mahkemesinin baktığı diğer dava ve işlerde de süre 1136 Sayılı Kanuna göre belirlenecektir. Çünkü 6216 Sayılı Kanunda 6100 Sayılı Kanuna yapılan özel bir atıf bulunmamaktadır.
Sonuç olarak 6100 Sayılı Kanunun 82. maddesindeki vekillikten çekilme halinde vekilin görevinin 2 hafta devam edeceğine ilişkin düzenleme, 1136 Sayılı Avukatlık Kanununun 41. maddesindeki 15 günlük süreyi zımnen ilga etmemiştir. 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu madde 41 halen yürürlükte olup 6100 sayılı kanundaki düzenleme nedeniyle uygulama alanı daraltılmıştır. Ancak benzer hukuksal süreçlerdeki çelişki uygulamada tereddüde ve hatalara yol açabileceğinden yapılacak bir değişiklikle 1136 Sayılı Avukatlık Kanununun 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile uyumlu hale getirilmesinde fayda bulunmaktadır.
[1] Kanımızca madde başlığı isabetli değildir. 1136 Sayılı Kanun madde 35 uyarınca mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek yetkisi yalnız baroda yazılı avukatlara ait bir yetkidir. Avukatlık Kanunu ve Avukatlık Meslek Kuralları incelendiğinde vekil ile müvekkil arasındaki ilişkide avukatın özerk bir alanının olduğu görülecektir. Bu nedenle özerk hukuksal ilişkilere uygun düşen çekilme kavramı yerine biri diğerine bağımlı hukuksal ilişkilere uygun düşen istifa kavramının tercih edilmesi isabetli olmamıştır.
[2] 1086 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu bu konuda düzenlemeye yer vermediği için avukatın vekillikten çekilmesi halinde vekalet görevinin ne kadar süre devam edeceği 1136 Sayılı Kanuna göre belirleniyordu.
[3] Her ne kadar madde 1086 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na atıf yapmışsa da 6100 Sayılı Kanun madde 447/2 uyarınca, mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanununun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder